Տեառնընդառաջ

Հայ Առաքելական  Սուրբ Եկեղեցին Տեառնընդառաջը կամ մանուկ Հիսուսի ընծայումը տաճարին տոնում է փետրվարի 14-ին՝ մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի ծնունդից (հունվարի 6) քառասուն օր հետո։

 

   Տեառնընդառաջ նշանակում է «ելնել Տիրոջն ընդառաջ», տարածված է նաև Տերընդեզ, Տըրընդեզ, Տըրընտես, որոնք ծագել են «Տերն ընդ ձեզ» անվանումից։ Հայ Առաքելական Եկեղեցու կանոնի համաձայն՝ տոնի նախօրեին՝ փետրվարի 13-ի երեկոյան ժամերգությունից հետո, կատարվում է նախատոնակ։ Այն ավետում է Տերունի տոնի սկիզբը։ Սովորաբար նախատոնակի արարողության ավարտին կատարվում է Անդաստանի արարողություն, որի ընթացքում օրհնվում են աշխարհի 4 ծագերը։ Անդաստանին հաջորդում է մոմերի օրհնության արարողությունը։ Եկեղեցուց վերցրած կրակով եկեղեցիների բակերում վառվում են խարույկներ իբրև Քրիստոսի լույսի խորհրդանիշ:

Փետրվարի 14- ին Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու բոլոր եկեղեցիներում Սուրբ Պատարագից հետո կատարվում է նորապսակների օրհնության կարգ: Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդի օրհնությամբ այդ օրը հռչակվել է նաեւ ընտանիքի տոն։

Տոնի քրիստոնեական խորհուրդը։ Տյառնընդառաջի տոնը Տիրոջն ընդառաջ գնալու հրավեր է բոլորին։ «Տյառնընդառաջ» անվանումը ստուգաբանվում է քրիստոնեական ավանդությամբ:
Համաձայն նախնյաց օրենքի` ծննդաբերած կինը քառասուն օրական անդրանիկ զավակին պիտի տաներ տաճար, Աստծուն ընծաներ մատուցեր և օրհնություն ստանար: Հայ Առաքելական Եկեղեցու հաստատած կանոնների համաձայն, ութ օրականում մկրտում են մանկանը, իսկ 40 օրականում մայրը երեխայի հետ գալիս է տաճար, քահանան երեխային ընծայում է Աստծուն, իսկ մորը՝ մաքրագործում: Մարիամը քառասուն օրական Հիսուսին տանում է տաճար: Այստեղ էր Սիմեոն անունով բարեպաշտ ծերունին, ով Աստծուց հրաման էր ստացել մահ չտեսնել, մինչև տեսներ աշխարհի ու մարդկության Փրկչին: Սուրբ Հոգով առաջնորդվելով՝ նա ճանաչում է Փրկչին և ընդառաջ է գալիս Հիսուս մանուկին: Այստեղից էլ «Տիրոջն ընդառաջ» արտահայտությունը:

Տոնի ժողովրդական ավանդությունը։ Ըստ ժողովրդական ավանդության՝ Տյառնընդառաջի հիմնական ծեսը խարույկ վառելն էր և այդ խարույկի շուրջ տոնակատարությունը: Խարույկը վառում էին հիմնականում ցորենի հասկերից: Կրակի վառվելու ընթացքում կանայք սկուտեղի վրա բերում էին Տյառնընդառաջի տոնական կերակրատեսակները` փոխինձը, չամիչը, աղանձը, ընկույզը, բոված սիսեռը և պտտեցնում կրակի շուրջը, մի մասը բաժանում էին, մյուս մասը ներս տանում` երեկոյան խնջույքի համար: Նրանք պտտվում էին խարույկի շուրջը, և երբ բոցը ցածրանում էր, սկսում էին կրակի վրայով թռչել: Եթե կրակի վրայով ցատկելիս վառվում է հարսի զգեստի փեշը`ընդամենն անզգուշոթյուն է, իսկ եթե ընդհանրապես չեք հասցրել կրակ վառել, ցատկել վրայով, պետք չէ նեղսրտել և սնոտիապաշտությամբ տառապել մինչև հաջորդ Տյառնընդառաջի տոնը:

Նախկինում խարույկի ծխի ուղղությամբ կատարել են գուշակություններ. հետևելով ծխի ուղղությանը՝ որոշել են տարվա բերքառատությունը (եթե ծուխը թեքվել է հարավ կամ արևելք, ակնկալել են առատ բերք, իսկ եթե թեքվել է հյուսիս կամ արևմուտք` համարել են, որ երաշտ կլինի): Ծխի ուղղությամբ փորձել են գուշակել, թե որ կողմից է գալու հարսնացուն կամ փեսացուն: Տրնդեզի մոմերով կամ ջահերով հատուկ պար է եղել նորապսակների համար: Յոթ ամուսնական զույգեր մոմերով կամ ջահերով շրջապատել են պարող նորապսակներին` չարքերից պաշտպանելու համար, և նրանք պարել են այդ շրջանակի մեջ:

Հետաքրքիր սովորություն է եղել Մուսա լեռան շրջանի հայության շրջանում, որի մնացուկներն այժմ էլ կարելի է գտնել գյուղերում՝ մեծահասակների հիշողության մեջ, երբ տանտիկինը, բացելով դուռ ու լուսամուտ, քշում էր ձմեռ-շվոտը («շվոտ»-ը փետրվար ամսի արաբերեն բառի` շուբաթի աղավաղված ձևն է) և ներս հրավիրում գարուն-մարտը։

Ըստ ժողովրդական ավանդույթի՝ Տյառնընդառաջի օրը պարտադիր կերպով փոխայցելություններ էին կատարում խնամիները, նորահարս ունեցող ընտանիքին այցելում էին հարսի հարազատները: Որպես կանոն, խարույկի դեզը պատրաստում էին նորափեսաները։ Տյառնընդառաջի տոնին էր, որ նորափեսան պսակից հետո առաջին անգամ հանդիպում էր աներոջ հետ: Այդ պատճառով ժողովրդական ավանդության մեջ Տյառնընդառաջն ընկալվել է որպես փեսայի՝ աներոջ տուն այցելելու տաբուն վերացնելու հիմնական առիթ: Նախկինում պարտադիր կարգի համաձայն՝ նորապսակ երիտասարդներն իրավունք չունեին հարսի ծնողների եւ հատկապես աներոջ հետ հանդիպել: Եվ Տրնդեզի կրակի վրայով ցատկելը վերացրել է արգելքը, ինչից հետո երիտասարդներն իրավունք են ստացել այցելել ծնողների տուն: Այս է պատճառը, որ Տյառնընդառաջը ժողովրդական ավանդույթի համաձայն վերաբերում է նորապսակներին, ոչ թե նշանվածներին:

Цветик — семицветик Часть 4

Женя посмотрела на свой цветик-семицветик и увидела, что остался всего один лепесток. Пошла Женя по улице, идёт и думает: „Что бы мне всё-таки захотеть? Захочу два кило шоколадных конфет. Нет, лучше два кило леденцов (սառնաշաքար). Или нет. Лучше сделаю так: велю полкило „Мишек”, полкило леденцов, халву, орехи и ещё баранку для
Павлика. Ну, хорошо, всё это я получу и съем. И ничего не останется. Нет, лучше велосипед… А зачем? Ну покатаюсь, а потом что? Нет лучше получить билет в кино или цирк. Там всё-таки весело. А может захотеть новые туфли? А зачем они мне? Можно придумать что-нибудь лучше. Главное, не надо торопиться”. Вдруг Женя увидела мальчика. Он сидел на скамейке. У мальчика были большие синие глаза. Лицо у него было весёлое и доброе. Мальчик был очень симпатичный, и Женя захотела познакомиться с ним. Она подошла к мальчику и сказала:
– Мальчик, мальчик, как тебя зовут?
– Меня зовут Витя. А тебя как?
– Женя. Давай играть в салки.
– Не могу. У меня болит нога.
– Как жалко! – сказала Женя – Ты мне очень понравился, и я хочу побегать с тобой.
– Ты мне тоже нравишься, и я тоже хочу побегать с тобой, но, к сожалению, это невозможно. Ничего не поделаешь. Это на всю жизнь.
– Ах, что ты говоришь мальчик! – сказала Женя.Она вынула из кармана свой волшебный цветок, бережно оторвала последний, голубой, лепесток и запела:
Лети, лети, лепесток,
Через запад на восток,
Через север, через юг,
Возвращайся, сделав круг.
Лишь коснёшься ты земли –
Быть по-моему вели.
Вели, чтобы Витя был здоров!
И в ту же минуту мальчик вскочил со скамейки и стал играть с Женей в салки. Он бегал так хорошо, так быстро, что девочка не могла догнать его.

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. О чём думала Женя?
Женя думала о шоколадных конфетах, леденцах, халве, орехах, баранках.

2. Кого увидела Женя? Как выглядел мальчик?
Женя увидела мальчика. У него были большие синие глаза, доброе, весёлое лицо. Мальчик был очень симпатичный.

3. Каким было последнее желание Жени? Исполнилось ли оно?
Женя пожелала вылечить болного мальчика. Её желание исполнилось.

Вставьте подходящие по смыслу слова.
1. Женя посмотрела на свой цветик-семицветик и увидела, что остался всего один лепесток. 2. Идёт Женя по улице и думает : „Что же мне загадать?” 3. Вдруг она увидела мальчика. 4. У мальчика были большие синие глаза. 5. Лицо у него было весёлое и доброе. 6. Мальчик был очень симпатичный, но у него болела нога, и он не мог играть с Женей.

Проверьте, внимательно ли вы прочитали сказку.
1. Какого цвета были лепестки волшебного цветка? Сколько их было?
Лепестки были жёлтого, красного, зелёного, синего, оранжевого, фиолетового и голубого цветов. Это были все цвета радуги. Их было семь.

2. Какой лепесток (какого цвета) оторвала Женя, чтобы вернуться домой?
Чтобы вернуться домой Женя оторвала жёлтый лепесток.

3. Где стояла мамина ваза?
Мамина вазочка стояла на самой верхней полке.

4. Как звали мальчика?
Мальчика звали Витя.

5. В какую игру играли мальчики во дворе?
Мальчики играли во дворе в Северный полюс.

6. В какую игру хотела играть Женя с мальчиком?
Женя хотела играть с мальчиком в салки.